Mączniak rzekomy

Mączniak rzekomy to jedna z najpowszechniejszych chorób roślin, wywoływana przez organizmy grzybopodobne należące m.in. do rodzajów Peronospora, Pseudoperonospora, Bremia oraz Plasmopara. Patogeny infekują głównie na liście, przerastając tkanki, powodując powstawanie nalotu i plam, a w konsekwencji prowadząc do ich zamierania. Jak wygląda mączniak rzekomy? Czym różni się mączniak prawdziwy od rzekomego?

Mączniak rzekomy
Dominika Strzempa
Product Manager Crop Protection |
18 sierpnia 2022 | czas czytania: 5 min
Udostępnij artykuł
W poniższym artykule:

Rozpoznawanie mączniaka rzekomego

Patogeny odpowiedzialne za mączniaka rzekomego najintensywniej rozwijają się na liściach. Na wierzchniej stronie blaszki liściowej pojawiają się odbarwienia, np. plamy o barwie żółtawej, pomarańczowej, jasnobrązowej lub nawet bordowej (w zależności od gatunku patogenu, a także żywiciela). Początkowo są drobne i nieregularne, z czasem zlewają się i powiększają. Same symptomy na górnej blaszce mogą być mylone z innymi chorobami, np. plamistościami. Jednakże u zainfekowanych liści w warunkach wysokiej wilgotności powietrza na spodniej stronie pojawia się mączysty, szarawy lub fioletowawy nalot. To cecha charakterystyczna, po której łatwo udaje się rozpoznać chorobę.

Objawy mączniaka rzekomego

  • Silniej porażone liście obumierają.
  • Ograniczenie powierzchni asymilacyjnej na liściach osłabia wzrost i rozwój. Rośliny karłowacieją. U gatunków jadalnych ma to wpływ na plon, u ozdobnych obniża się estetyka.
  • Infekcja może przenosić się na pąki, kwiaty i inne organy nadziemne.
  • U niektórych gatunków, np. sałaty najpierw porażeniu ulega podstawa pędu (zredukowana). Skutkiem jest wywracanie i wypadanie roślin.

Różnica między mączniakiem rzekomym a prawdziwym

Mączniaki to choroby, które jak sama nazwa wskazuje, powodują powstawanie mączystego nalotu. U mączniaka prawdziwego jest białawy lub szary, bardziej gęsty niż u rzekomego. Jednak najważniejsze jest miejsce występowania objawów. U mączniaka prawdziwego nalot występuje na górnej stronie liści, u rzekomego – na dolnej. Po tym najłatwiej rozpoznać obie choroby. Ponadto nalot wywołany przez mączniaka prawdziwego występuje również przy suchej pogodzie i jest bardzo trudny do starcia z powierzchni liścia, mączniaka rzekomego z łatwością można zetrzeć palcem z dolnej strony blaszki liściowej lub innych organów. W rzeczywistości choroby mają inne podłoże. Mączniak prawdziwy jest wywoływany przez grzyby, a rzekomy przez organizmy grzybopodobne.

Mączniak prawdziwy na liściach ogórka
Mączniak prawdziwy dyniowatych na liściach ogórka 
Mączniak rzekomy na liściach ogórka
Mączniak rzekomy dyniowatych na liściach ogórka 
Mączniak prawdziwy winorośli
Mączniak prawdziwy winorośli 
Mączniak rzekomy winorośli
Mączniak rzekomy winorośli

Występowanie mączniaka rzekomego

Mączniak rzekomy określa się nie jako chorobę, lecz jako grupę chorób powodujących podobne symptomy. Infekcje powoduje wiele gatunków organizmów grzybopodobnych. Atakują różne grupy roślin – warzywa, drzewa i krzewy owocowe, zieleń ozdobną. Są dużym problemem upraw pod osłonami. Przykłady powszechnego występowania o znaczeniu gospodarczym:
  • Pomidor
  • Ogórek
  • Warzywa dyniowate
  • Sałata
  • Winorośl
  • Róża

Mączniak rzekomy ogórka
Mączniak rzekomy ogórka
Mączniak rzekomy ogórka jest wywoływany przez Pseudoperonospora cubensis. Pierwsze objawy w uprawie gruntowej są widoczne w lipcu, w uprawach pod osłonami już pod koniec wiosny. To żółte, z czasem czerniejące plamy na górnej stronie liści. Przy dużej wilgotności na spodniej stronie blaszki występuje szarawy lub fioletowoczarny nalot. Patogen prowadzi do zamierania roślin. Przy wilgotnej i chłodnej pogodzie rozprzestrzenia się błyskawicznie. Zarówno mączniak rzekomy jak i prawdziwy to groźne choroby ogórków.

Mączniak rzekomy róży
Mączniak rzekomy róży
Mączniak rzekomy róży wywoływany przez Perenospora sparsato duży problem szkółek i upraw pod osłonami. Prowadzi do brązowienia i opadania liści, a także deformacji płatków. Pierwsze symptomy występują na liściach wierzchołkowych w postaci jasnożółtych, nieregularnych plam pomiędzy nerwami. Objawy są podobne jak przy czarnej plamistości, jednak ostatnio wymieniona choroba rzadko występuje pod osłonami.

Mączniak rzekomy winorośli
Mączniak rzekomy winorośli
Patogenem odpowiedzialnym za występowanie mącznika prawdziwego pomidora jest grzyb z rodzaju Euoidium lycopersici. Mimo iż choroba uznawana jest za nieszkodliwą w uprawach polowych, może powodować znaczne szkody na roślinach uprawianych pod osłonami. Mączniak prawdziwy pomidora nie atakuje owoców, może jednak obejmować liście, ogonki liściowe, łodygi i kwiaty oraz stopniowo prowadzić do zamierania części roślin.

Rozwój mączniaka

Warunki sprzyjające mączniakowi rzekomemu to na ogół duża wilgotność (powietrza i podłoża), długo utrzymująca się wilgoć na roślinach i umiarkowane temperatury (dla niektórych patogenów ok. 15°C, dla innych 20°C). Choroba lepiej rozwija się przy stabilnej temperaturze, bez dużych wahań. Patogen zimuje głównie w opadłych liściach.

Zapobieganie

Poprzez odpowiednie działania można zapobiegać pojawieniu się choroby lub jej dalszemu rozprzestrzenianiu.
  • Należy zachować czystość w uprawie. Resztki po cięciu czy zbiorach należy usuwać.
  • Duże znaczenie ma racjonalne nawożenie bez nadmiernych dawek azotu. Przenawożenie zwiększa podatność roślin na niekorzystne czynniki stresowe, w tym mączniaka Porażone części roślin powinno się wycinać. To ograniczy rozwój choroby.
  • Uprawy należy zakładać w miejscach przewiewnych. Trzeba unikać nadmiernego zagęszczenia. Uprawy pod osłonami powinno się regularnie wietrzyć i utrzymywać niską wilgotność powietrza.
  • Jeśli w danym roku na roślinach wystąpił mączniak rzekomy, w przyszłym roku trzeba zastosować zabieg profilaktyczny przy użyciu środków ochrony.

Zwalczanie ekologiczne i chemiczne mączniaka

W uprawach ekologicznych z mączniakiem rzekomym można walczyć z wykorzystaniem środków ekologicznych, takich jak Polyversum WP.  Ponieważ mączniaków rzekomych nie wywołują grzyby, nie wszystkie fungicydy są wobec nich skuteczne.  Do zwalczania mączniaka w warzywach, wykorzystywane mogą być środki ochrony roślin takie jak Amistar 250 SC, Revus 250 SC, zaś w uprawie roślin ozdobnych — Proplant 722 SL, a w różach także Previcur Energy. W ochronie winorośli zastosowanie znajduje m.in. PREV-AM. Zapobiegawczo często wykonuje się opryski preparatami miedziowymi.

Opryski i preparaty

Skontaktuj się z nami! 
Potrzebujesz porady? Wypełnij formularz kontaktowy! Nasz specjalista skontaktuje się z Tobą tak szybko, jak to możliwe. 
Pozostałe artykuły z Banku wiedzy

Mączniak rzekomy

Mączniak rzekomy to jedna z najpowszechniejszych chorób roślin, wywoływana przez organizmy grzybopodobne należące m.in. do rodzajów Peronospora, Pseudoperonospora, Bremia oraz Plasmopara. Patogeny infekują głównie na liście, przerastając tkanki, powodując powstawanie nalotu i plam, a w konsekwencji prowadząc do ich zamierania. Jak wygląda mączniak rzekomy? Czym różni się mączniak prawdziwy od rzekomego?
Szukaj w Banku wiedzy 
Znajdź odpowiedzi na swoje pytanie w naszej bazie wiedzy. Ponad 500 artykułów napisanych przez naszych specjalistów.
Dominika Strzempa
Dominika Strzempa
Product Manager Crop Protection | 18 sierpnia 2022 | 
czas czytania: 5 min
Udostępnij artykuł
Mączniak rzekomy
W poniższym artykule:

Rozpoznawanie mączniaka rzekomego

Patogeny odpowiedzialne za mączniaka rzekomego najintensywniej rozwijają się na liściach. Na wierzchniej stronie blaszki liściowej pojawiają się odbarwienia, np. plamy o barwie żółtawej, pomarańczowej, jasnobrązowej lub nawet bordowej (w zależności od gatunku patogenu, a także żywiciela). Początkowo są drobne i nieregularne, z czasem zlewają się i powiększają. Same symptomy na górnej blaszce mogą być mylone z innymi chorobami, np. plamistościami. Jednakże u zainfekowanych liści w warunkach wysokiej wilgotności powietrza na spodniej stronie pojawia się mączysty, szarawy lub fioletowawy nalot. To cecha charakterystyczna, po której łatwo udaje się rozpoznać chorobę.

Mączniak prawdziwy
Rodzaj choroby:     grzybowa
Patogen:                  lęgniowce (Pseudoperonospora, Plasmopara) 
Objawy:                   odbarwienia na górnej stronie liści, mączysty nalot od spodu
Uprawy:                   ogórek, pomidor, róża, winorośl
Warunki rozwoju:   wysoka wilgotność, wilgoć na roślinach
Występowanie:
123456789101112

Objawy mączniaka rzekomego

  • Silniej porażone liście obumierają.
  • Ograniczenie powierzchni asymilacyjnej na liściach osłabia wzrost i rozwój. Rośliny karłowacieją. U gatunków jadalnych ma to wpływ na plon, u ozdobnych obniża się estetyka.
  • Infekcja może przenosić się na pąki, kwiaty i inne organy nadziemne.
  • U niektórych gatunków, np. sałaty najpierw porażeniu ulega podstawa pędu (zredukowana). Skutkiem jest wywracanie i wypadanie roślin.

Różnica między mączniakiem rzekomym a prawdziwym

Mączniaki to choroby, które jak sama nazwa wskazuje, powodują powstawanie mączystego nalotu. U mączniaka prawdziwego jest białawy lub szary, bardziej gęsty niż u rzekomego. Jednak najważniejsze jest miejsce występowania objawów. U mączniaka prawdziwego nalot występuje na górnej stronie liści, u rzekomego – na dolnej. Po tym najłatwiej rozpoznać obie choroby. Ponadto nalot wywołany przez mączniaka prawdziwego występuje również przy suchej pogodzie i jest bardzo trudny do starcia z powierzchni liścia, mączniaka rzekomego z łatwością można zetrzeć palcem z dolnej strony blaszki liściowej lub innych organów. W rzeczywistości choroby mają inne podłoże. Mączniak prawdziwy jest wywoływany przez grzyby, a rzekomy przez organizmy grzybopodobne.

Mączniak prawdziwy na liściach ogórka
Mączniak prawdziwy dyniowatych na liściach ogórka 
Mączniak rzekomy na liściach ogórka
Mączniak rzekomy dyniowatych na liściach ogórka 
Mączniak prawdziwy winorośli
Mączniak prawdziwy winorośli 
Mączniak rzekomy winorośli
Mączniak rzekomy winorośli

Występowanie mączniaka rzekomego

Mączniak rzekomy określa się nie jako chorobę, lecz jako grupę chorób powodujących podobne symptomy. Infekcje powoduje wiele gatunków organizmów grzybopodobnych. Atakują różne grupy roślin – warzywa, drzewa i krzewy owocowe, zieleń ozdobną. Są dużym problemem upraw pod osłonami. Przykłady powszechnego występowania o znaczeniu gospodarczym:
  • Pomidor
  • Ogórek
  • Warzywa dyniowate
  • Sałata
  • Winorośl
  • Róża

Mączniak rzekomy ogórka
Mączniak rzekomy ogórka
Mączniak rzekomy ogórka jest wywoływany przez Pseudoperonospora cubensis. Pierwsze objawy w uprawie gruntowej są widoczne w lipcu, w uprawach pod osłonami już pod koniec wiosny. To żółte, z czasem czerniejące plamy na górnej stronie liści. Przy dużej wilgotności na spodniej stronie blaszki występuje szarawy lub fioletowoczarny nalot. Patogen prowadzi do zamierania roślin. Przy wilgotnej i chłodnej pogodzie rozprzestrzenia się błyskawicznie. Zarówno mączniak rzekomy jak i prawdziwy to groźne choroby ogórków.

Mączniak rzekomy róży
Mączniak rzekomy róży
Mączniak rzekomy róży wywoływany przez Perenospora sparsato duży problem szkółek i upraw pod osłonami. Prowadzi do brązowienia i opadania liści, a także deformacji płatków. Pierwsze symptomy występują na liściach wierzchołkowych w postaci jasnożółtych, nieregularnych plam pomiędzy nerwami. Objawy są podobne jak przy czarnej plamistości, jednak ostatnio wymieniona choroba rzadko występuje pod osłonami.

Mączniak rzekomy winorośli
Mączniak rzekomy winorośli
Patogenem odpowiedzialnym za występowanie mącznika prawdziwego pomidora jest grzyb z rodzaju Euoidium lycopersici. Mimo iż choroba uznawana jest za nieszkodliwą w uprawach polowych, może powodować znaczne szkody na roślinach uprawianych pod osłonami. Mączniak prawdziwy pomidora nie atakuje owoców, może jednak obejmować liście, ogonki liściowe, łodygi i kwiaty oraz stopniowo prowadzić do zamierania części roślin.

Rozwój mączniaka

Warunki sprzyjające mączniakowi rzekomemu to na ogół duża wilgotność (powietrza i podłoża), długo utrzymująca się wilgoć na roślinach i umiarkowane temperatury (dla niektórych patogenów ok. 15°C, dla innych 20°C). Choroba lepiej rozwija się przy stabilnej temperaturze, bez dużych wahań. Patogen zimuje głównie w opadłych liściach.

Zapobieganie

Poprzez odpowiednie działania można zapobiegać pojawieniu się choroby lub jej dalszemu rozprzestrzenianiu.
  • Należy zachować czystość w uprawie. Resztki po cięciu czy zbiorach należy usuwać.
  • Duże znaczenie ma racjonalne nawożenie bez nadmiernych dawek azotu. Przenawożenie zwiększa podatność roślin na niekorzystne czynniki stresowe, w tym mączniaka Porażone części roślin powinno się wycinać. To ograniczy rozwój choroby.
  • Uprawy należy zakładać w miejscach przewiewnych. Trzeba unikać nadmiernego zagęszczenia. Uprawy pod osłonami powinno się regularnie wietrzyć i utrzymywać niską wilgotność powietrza.
  • Jeśli w danym roku na roślinach wystąpił mączniak rzekomy, w przyszłym roku trzeba zastosować zabieg profilaktyczny przy użyciu środków ochrony.

Zwalczanie ekologiczne i chemiczne mączniaka

W uprawach ekologicznych z mączniakiem rzekomym można walczyć z wykorzystaniem środków ekologicznych, takich jak Polyversum WP.  Ponieważ mączniaków rzekomych nie wywołują grzyby, nie wszystkie fungicydy są wobec nich skuteczne.  Do zwalczania mączniaka w warzywach, wykorzystywane mogą być środki ochrony roślin takie jak Amistar 250 SC, Revus 250 SC, zaś w uprawie roślin ozdobnych — Proplant 722 SL, a w różach także Previcur Energy. W ochronie winorośli zastosowanie znajduje m.in. PREV-AM. Zapobiegawczo często wykonuje się opryski preparatami miedziowymi.

Opryski i preparaty

Skontaktuj się z nami! 
Potrzebujesz porady? Wypełnij formularz kontaktowy! Nasz specjalista skontaktuje się z Tobą tak szybko, jak to możliwe. 
Dominika Strzempa
Pozostałe artykuły z Banku wiedzy
Mączniak rzekomy ogórka
Mączniak rzekomy ogórka, nazywany też mączniakiem rzekomym dyniowatych to częsta choroba grzybowa warzyw, zwłaszcza w uprawach pod osłonami. Jest wywoływana przez organizm grzybopodobny — Pseudoperonospora cubensis.
Mączniak rzekomy róży 
Mączniak rzekomy róży to choroba grzybowa wywołana przez Peronospora sparsa. Patogen powoduje m.in. opadanie liści, a przy dużym nasileniu nawet zamieranie pędów. Jest jednym z największych zagrożeń w uprawie siewek róż pod osłonami. 
Mączniak prawdziwy 
Mączniak prawdziwy to zbiorowa nazwa grupy chorób wywoływanych przez grzyby porażające nadziemne części roślin. Grzyby te są wysoko wyspecjalizowane i często porażają jeden wybrany gatunek rośliny.