Wełnowce - skuteczne zwalczanie

dzięki gatunkom pożytecznym

Wełnowiec to owad występujący przede wszystkim w uprawach roślin ozdobnych, ale też, w mniejszym stopniu, warzyw i owoców. Istnieje wiele różnych gatunków, ale najczęściej pojawiające się wełnowce należą do rodzajów PlanococcusPseudococcus. Chemiczne zwalczanie wełnowców jest utrudnione, z uwagi na obfity nalot woskowy, który utrudnia działanie środków chemicznych. Jak zatem skutecznie zwalczać wełnowce? Wysoką skutecznością w ich zwalczaniu wykazują się gatunki pożyteczne.
Dominika Strzempa
Product Manager Crop Protection | 1 grudnia 2023
Udostępnij artykuł
Wełnowce
W poniższym artykule:

Rozpoznawanie wełnowców

Wygląd i budowa ciała

Na grupę szkodników, nazywanych powszechnie wełnowcami składa się wiele różnych gatunków. Wszystkie mają jednak cechę wspólną: ciało pokryte białymi, woskowymi włóknami, którym zawdzięczają swoją nazwę. Różnią się od siebie długością włókien, ogona, wzorem pasków na grzbiecie i kolorem ciała. Większość gatunków składa do setek jaj w białej masie włókien woskowych. Na szczęście tylko niewielka część tych jaj rozwinie się w dorosłe wełnowce. Niektóre gatunki nie wytwarzają masy jajowej i są żyworodne, inne zaś przed złożeniem jaj wymagają krycia. U wełnowców występuje dymorfizm płciowy, samce różnią się wyglądem od samic. Samce wełnowców bardzo różnią się wyglądem od samic: mają skrzydła i są znacznie mniejsze. Samice nie mają skrzydeł i pokryte są białym nalotem woskowym. Ponadto samice pozostają w stadium nimfy i nigdy nie osiągają dorosłości.

samica wełnowca
​​​​Samica wełnowca​​​​
samiec wełnowca
​​​​Samiec wełnowca​​​​

Objawy żerowania w uprawie

Pojawienie się wełnowców w uprawie najłatwiej rozpoznać po obfitym, puszystym nalocie woskowym, pod którym składają jaja. Wełnowce najczęściej atakują szczytową część rośliny lub kąty liści, ale można znaleźć je także w pochwach liściowych. W zależności od gatunku wełnowiec może atakować różne części rośliny, zarówno nadziemne, jak i podziemne. 

Wełnowiec nie może przemieszczać się na duże odległości, przez co zasadniczo występuje w ogniskach. Rozprzestrzenianie się tego szkodnika w uprawie następuje przede wszystkim za pośrednictwem pracowników, którzy mają z nimi kontakt. Łatwo jest przenieść zwłaszcza ich worki jajowe, wewnątrz których znajdują się jaja. Są one lepkie, dlatego łatwo przyklejają się do odzieży i rąk pracowników. 

Obraz uszkodzeń

Wełnowce są uciążliwe zwłaszcza w uprawach roślin ozdobnych egzotycznych, ale mogą wyrządzać szkody również w uprawach warzywnych. Owad ten uszkadza rośliny, wysysając z nich sok. Osłabia to roślinę, prowadząc do spowolnienia wzrostu, deformacji, żółknięcia i utraty liści. Na kwiatach lub owocach często powstają widoczne uszkodzenia, a w najgorszym przypadku kwiat czy owoc opada. W skrajnych przypadkach wełnowce pobierają tak dużo soku roślinnego, że całe łodygi roślin obumierają i nie wytwarzają owoców. Oprócz tego wełnowce wydzielają spadź, na której mogą się rozwijać grzyby sadzakowe, które utrudniają fotosyntezę. Ogranicza to rozwój roślin, a w przypadku upraw roślin ozdobnych – obniża ich walory estetyczne i wartość handlową.
wełnowiec długoogoniasty
wełnowiec długoogoniasty

Gatunki wełnowców

Najbardziej popularne gatunki wełnowców występujące w ogrodnictwie:

Jak zwalczać wełnowce?

Wełnowce mogą być zwalczane z wykorzystaniem zarówno chemicznych jak i biologicznych środków ochrony roślin. Ochrona chemiczna jest jednak utrudniona, ze względu na nalot woskowy, który utrudnia działanie środka. Dużą skutecznością w zwalczaniu wełnowców wykazują się ich naturalni wrogowie.

Gatunki pożyteczne do zwalczania wełnowców

Cryptolaemus montrouzieri
Cryptolaemus montrouzieri
Jego ofiarami, oprócz wełnowców mogą też paść również mszyce i czerwce. Chrząszcze powinny być wprowadzane do ogniska wełnowców w najchłodniejszym momencie dnia. Cryptolaemus montrouzieri stosuje się w szklarniach i innych obiektach zamkniętych do zwalczania kilku gatunków wełnowców. 
Leptomastidea abnormis
Leptomastidae abnormis
Samice pasożytują głównie na wełnowcach cytrusowych w drugim stadium rozwoju, ale także w pierwszym i trzecim stadium. Na każdego wełnowca składane jest jedno jajo. Larwy parazytoidów żerują na wełnowcu od wewnątrz. Może być stosowany w pomieszczeniach zamkniętych i w szklarniach w celu zwalczania wełnowców cytrusowych. 
Leptomastix dactylopii
Leptomastix dactylopii
Samice składają jaja w trzecim stadium rozwojowym i młodych dorosłych wełnowcach. Z jednego wełnowca wylęga się pojedynczy parazytoid, który zjada szkodnika od środka. Po pewnym czasie przez otwór w górnej części mumii wyłania się młoda dorosła błonkówka. Może być stosowany w uprawach ozdobnych, ogrodnictwie, ogrodach botanicznych i oranżeriach. 
Anagyrus vladimiri
Anagyrus pseudococci 
Anagyrus pseudococci pasożytuje głównie na wełnowcach w drugim i trzecim stadium rozwoju oraz młodych dorosłych. Oprócz wełnowców cytrusowych pasożytuje także na innych gatunkach wełnowców, takich jak blisko spokrewnionym Planococcus Ficus. W przypadku silnej inwazji wełnowców zaleca się połączenie z drapieżnym chrząszczem Cryptolaemus montrouzieri.
Anagyrus vladimiri
Anagyrus pseudococci 
Anagyrus pseudococci (vladimiri) pasożytuje głównie na wełnowcach w drugim i trzecim stadium rozwoju oraz młodych dorosłych. Oprócz wełnowców cytrusowych pasożytuje także na innych gatunkach wełnowców, takich jak blisko spokrewnionym Planococcus Ficus. W przypadku silnej inwazji wełnowców zaleca się połączenie z drapieżnym chrząszczem Cryptolaemus montrouzieri.
Cryptanusia aureiscutellum
Cryptanusia aureiscutellum 
Pasożytuje w drugim i trzecim stadium rozwojowym wełnowca długoogoniastego. Na jednego wełnowca składane jest jedno jajo. Dorosłe parazytoidy żerują poprzez nakłuwanie i wysysanie młodszych stadiów wełnowców, zabijając je. Mogą być stosowane się w szklarniach i obiektach zamkniętych do zwalczania wełnowców długoogoniastych (Pseudococcus longispinus).
Innym drapieżnikiem, stosowanym przeciwko wełnowcom jest złotook Chrysoperla carnea. Złotook przechodzi trzy stadia larwalne, a największą skutecznością w walce z wełnowcami wykazuje się w trzecim stadium larwalnym — zjada wtedy 80% całego pożywienia, którego potrzebuje do życia. Poza wełnowcami Chrysoperla carneazwalcza też (choć w mniejszym stopniu) wciornastki, mączliki i jaja motyli.

Zwalczanie wełnowców środkami chemicznymi

Starsze osobniki wełnowca często znajdują się w dolnych częściach roślin. Przeprowadzając oprysk na wełnowce, należy skoncentrować się właśnie na tych częściach rośliny. Mimo to, zwalczanie dorosłych osobników za pomocą środków chemicznych jest trudne, z uwagi na obfity nalot woskowy, który utrudnia dotarcie środka bezpośrednio do szkodnika. Środki chemiczne najlepiej stosować więc w stadium, w którym młode wełnowce wydostają się z wełny rodziców. W związku z tym, po wykryciu obecności wełnowców w szklarni, należy wykonać kilka oprysków, w krótkich odstępach czasu. Pozwoli to na zwalczenie wszystkich osobników w momencie, w którym są najbardziej wrażliwe, czyli tuż po wykluciu się. W uprawach pod osłonami stadium to występuje często przez cały rok.
Skontaktuj się z nami! 
Potrzebujesz porady? Wypełnij formularz kontaktowy! Nasz specjalista skontaktuje się z Tobą tak szybko, jak to możliwe. 
Dominika Strzempa
Pozostałe artykuły z Banku wiedzy
Jak zwalczać wełnowca cytrusowca?
Wełnowiec cytrusowiec (Planococcus citri) jest gatunkiem wełnowca z wieloma roślinami żywicielskimi. Dowiedz się, jak go rozpoznać i zwalczać.
Zwalczanie szkodników
Szkodniki stanowią poważne zagrożenie dla upraw, ponieważ mogą powodować wiele strat. Dlatego ważne jest, aby móc w odpowiednim czasie zidentyfikować szkodnika w uprawie.
Naturalni wrogowie szkodników upraw
Biologiczna ochrona upraw polega na zwalczaniu szkodników za pomocą owadów pożytecznych lub naturalnych środków ochrony roślin.

Wełnowce - skuteczne zwalczanie

dzięki gatunkom pożytecznym

Wełnowiec to owad występujący przede wszystkim w uprawach roślin ozdobnych, ale też, w mniejszym stopniu, warzyw i owoców. Istnieje wiele różnych gatunków, ale najczęściej pojawiające się wełnowce należą do rodzajów PlanococcusPseudococcus. Chemiczne zwalczanie wełnowców jest utrudnione, z uwagi na obfity nalot woskowy, który utrudnia działanie środków chemicznych. Jak zatem skutecznie zwalczać wełnowce? Wysoką skutecznością w ich zwalczaniu wykazują się gatunki pożyteczne.
Szukaj w Banku wiedzy 
Znajdź odpowiedzi na swoje pytanie w naszej bazie wiedzy. Ponad 500 artykułów napisanych przez naszych specjalistów.
Dominika Strzempa
Dominika Strzempa
Product Manager Crop Protection | 1 grudnia 2023
Udostępnij artykuł
Wełnowce
W poniższym artykule:

Rozpoznawanie wełnowców

Wygląd i budowa ciała

Na grupę szkodników, nazywanych powszechnie wełnowcami składa się wiele różnych gatunków. Wszystkie mają jednak cechę wspólną: ciało pokryte białymi, woskowymi włóknami, którym zawdzięczają swoją nazwę. Różnią się od siebie długością włókien, ogona, wzorem pasków na grzbiecie i kolorem ciała. Większość gatunków składa do setek jaj w białej masie włókien woskowych. Na szczęście tylko niewielka część tych jaj rozwinie się w dorosłe wełnowce. Niektóre gatunki nie wytwarzają masy jajowej i są żyworodne, inne zaś przed złożeniem jaj wymagają krycia. U wełnowców występuje dymorfizm płciowy, samce różnią się wyglądem od samic. Samce wełnowców bardzo różnią się wyglądem od samic: mają skrzydła i są znacznie mniejsze. Samice nie mają skrzydeł i pokryte są białym nalotem woskowym. Ponadto samice pozostają w stadium nimfy i nigdy nie osiągają dorosłości.

samica wełnowca
​​​​Samica wełnowca​​​​
samiec wełnowca
​​​​Samiec wełnowca​​​​

Objawy żerowania w uprawie

Pojawienie się wełnowców w uprawie najłatwiej rozpoznać po obfitym, puszystym nalocie woskowym, pod którym składają jaja. Wełnowce najczęściej atakują szczytową część rośliny lub kąty liści, ale można znaleźć je także w pochwach liściowych. W zależności od gatunku wełnowiec może atakować różne części rośliny, zarówno nadziemne, jak i podziemne. 

Wełnowiec nie może przemieszczać się na duże odległości, przez co zasadniczo występuje w ogniskach. Rozprzestrzenianie się tego szkodnika w uprawie następuje przede wszystkim za pośrednictwem pracowników, którzy mają z nimi kontakt. Łatwo jest przenieść zwłaszcza ich worki jajowe, wewnątrz których znajdują się jaja. Są one lepkie, dlatego łatwo przyklejają się do odzieży i rąk pracowników. 

wełnowiec długoogoniasty
wełnowiec długoogoniasty

Obraz uszkodzeń

Wełnowce są uciążliwe zwłaszcza w uprawach roślin ozdobnych egzotycznych, ale mogą wyrządzać szkody również w uprawach warzywnych. Owad ten uszkadza rośliny, wysysając z nich sok. Osłabia to roślinę, prowadząc do spowolnienia wzrostu, deformacji, żółknięcia i utraty liści. Na kwiatach lub owocach często powstają widoczne uszkodzenia, a w najgorszym przypadku kwiat czy owoc opada. W skrajnych przypadkach wełnowce pobierają tak dużo soku roślinnego, że całe łodygi roślin obumierają i nie wytwarzają owoców. Oprócz tego wełnowce wydzielają spadź, na której mogą się rozwijać grzyby sadzakowe, które utrudniają fotosyntezę. Ogranicza to rozwój roślin, a w przypadku upraw roślin ozdobnych – obniża ich walory estetyczne i wartość handlową.

Gatunki wełnowców

Najbardziej popularne gatunki wełnowców występujące w ogrodnictwie:
wełnowiec szklarniowy
Wełnowiec szklarniowy (Pseudococcus viburni) - występuje w pomidorze, a także w różnych roślinach ozdobnych, w tym w storczykach i pelargoniach.
wełnowiec cytrusowiec
Wełnowiec cytrusowiec (Planococcus citri) - szkodliwy w uprawach roślin ozdobnych (takich jak róże i gerbery) oraz rośliny doniczkowe (takie jak kalanchoe, ficus, szeflera i palmy).
wełnowiec długoogoniasty
Wełnowiec długoogoniasty (Pseudococcus longispinus) - występuje głównie w orchideach, paprociach, dracenach, winogronach, awokado, jabłkach, cytrusach i krotonie.

Jak zwalczać wełnowce?

Wełnowce mogą być zwalczane z wykorzystaniem zarówno chemicznych jak i biologicznych środków ochrony roślin. Ochrona chemiczna jest jednak utrudniona, ze względu na nalot woskowy, który utrudnia działanie środka. Dużą skutecznością w zwalczaniu wełnowców wykazują się ich naturalni wrogowie.

Gatunki pożyteczne do zwalczania wełnowców

Cryptolaemus montrouzieri
Cryptolaemus montrouzieri
Cryptolaemus montrouzieri
Jego ofiarami, oprócz wełnowców mogą też paść również mszyce i czerwce. Chrząszcze powinny być wprowadzane do ogniska wełnowców w najchłodniejszym momencie dnia. Cryptolaemus montrouzieri stosuje się w szklarniach i innych obiektach zamkniętych do zwalczania kilku gatunków wełnowców. 
Leptomastidea abnormis
Leptomastidea abnormis 
Leptomastidae abnormis
Samice pasożytują głównie na wełnowcach cytrusowych w drugim stadium rozwoju, ale także w pierwszym i trzecim stadium. Na każdego wełnowca składane jest jedno jajo. Larwy parazytoidów żerują na wełnowcu od wewnątrz. Może być stosowany w pomieszczeniach zamkniętych i w szklarniach w celu zwalczania wełnowców cytrusowych. 
Leptomastix dactylopii
Leptomastix dactylopii
Leptomastix dactylopii
Samice składają jaja w trzecim stadium rozwojowym i młodych dorosłych wełnowcach. Z jednego wełnowca wylęga się pojedynczy parazytoid, który zjada szkodnika od środka. Po pewnym czasie przez otwór w górnej części mumii wyłania się młoda dorosła błonkówka. Może być stosowany w uprawach ozdobnych, ogrodnictwie, ogrodach botanicznych i oranżeriach. 
Anagyrus vladimiri
Anagyrus vladimiri
Anagyrus pseudococci 
Anagyrus pseudococci pasożytuje głównie na wełnowcach w drugim i trzecim stadium rozwoju oraz młodych dorosłych. Oprócz wełnowców cytrusowych pasożytuje także na innych gatunkach wełnowców, takich jak blisko spokrewnionym Planococcus Ficus. W przypadku silnej inwazji wełnowców zaleca się połączenie z drapieżnym chrząszczem Cryptolaemus montrouzieri.
Anagyrus vladimiri
Anagyrus vladimiri
Anagyrus pseudococci 
Anagyrus pseudococci (vladimiri) pasożytuje głównie na wełnowcach w drugim i trzecim stadium rozwoju oraz młodych dorosłych. Oprócz wełnowców cytrusowych pasożytuje także na innych gatunkach wełnowców, takich jak blisko spokrewnionym Planococcus Ficus. W przypadku silnej inwazji wełnowców zaleca się połączenie z drapieżnym chrząszczem Cryptolaemus montrouzieri.
Cryptanusia aureiscutellum
Cryptanusia aureiscutellum
Cryptanusia aureiscutellum 
Pasożytuje w drugim i trzecim stadium rozwojowym wełnowca długoogoniastego. Na jednego wełnowca składane jest jedno jajo. Dorosłe parazytoidy żerują poprzez nakłuwanie i wysysanie młodszych stadiów wełnowców, zabijając je. Mogą być stosowane się w szklarniach i obiektach zamkniętych do zwalczania wełnowców długoogoniastych (Pseudococcus longispinus).
Innym drapieżnikiem, stosowanym przeciwko wełnowcom jest złotook Chrysoperla carnea. Złotook przechodzi trzy stadia larwalne, a największą skutecznością w walce z wełnowcami wykazuje się w trzecim stadium larwalnym — zjada wtedy 80% całego pożywienia, którego potrzebuje do życia. Poza wełnowcami Chrysoperla carneazwalcza też (choć w mniejszym stopniu) wciornastki, mączliki i jaja motyli.

Zwalczanie wełnowców środkami chemicznymi

Starsze osobniki wełnowca często znajdują się w dolnych częściach roślin. Przeprowadzając oprysk na wełnowce, należy skoncentrować się właśnie na tych częściach rośliny. Mimo to, zwalczanie dorosłych osobników za pomocą środków chemicznych jest trudne, z uwagi na obfity nalot woskowy, który utrudnia dotarcie środka bezpośrednio do szkodnika. Środki chemiczne najlepiej stosować więc w stadium, w którym młode wełnowce wydostają się z wełny rodziców. W związku z tym, po wykryciu obecności wełnowców w szklarni, należy wykonać kilka oprysków, w krótkich odstępach czasu. Pozwoli to na zwalczenie wszystkich osobników w momencie, w którym są najbardziej wrażliwe, czyli tuż po wykluciu się. W uprawach pod osłonami stadium to występuje często przez cały rok.
Skontaktuj się z nami! 
Potrzebujesz porady? Wypełnij formularz kontaktowy! Nasz specjalista skontaktuje się z Tobą tak szybko, jak to możliwe. 
Dominika Strzempa
Pozostałe artykuły z Banku wiedzy
Jak zwalczać wełnowca cytrusowca?
Wełnowiec cytrusowiec (Planococcus citri) jest gatunkiem wełnowca z wieloma roślinami żywicielskimi. Dowiedz się, jak go rozpoznać i zwalczać.
Zwalczanie szkodników
Szkodniki stanowią poważne zagrożenie dla upraw, ponieważ mogą powodować wiele strat. Dlatego ważne jest, aby móc w odpowiednim czasie zidentyfikować szkodnika w uprawie.
Naturalni wrogowie szkodników upraw
Biologiczna ochrona upraw polega na zwalczaniu szkodników za pomocą owadów pożytecznych lub naturalnych środków ochrony roślin.