Ochrona przed przymrozkami
Czas czytania: 5 min | Autorzy: Grzegorz Borowski, Kamil Szybczyński | Ostatnia aktualizacja: 8-03-2022
Wiosenne przymrozki mogą powodować poważne szkody w uprawach jagodowych i sadowniczych, począwszy od uszkodzeń pąków kwiatowych i owoców, poprzez pogorszenie jakości plonów aż do całkowitej utraty części roślin. Wskutek przymrozków w roślinach zachodzą szkodliwe procesy, takie jak utrata wody oraz utlenianie się komórek roślinnych. Odpowiednio zaplanowana ochrona przed przymrozkami pozwala im zapobiegać.
W poniższym artykule:
- Ochrona przed przymrozkami radiacyjnymi
- Ochrona przed przymrozkami adwekcyjnymi
Jak chronić rośliny przed wiosennymi przymrozkami?
Do najskuteczniejszych sposobów ochrony upraw przed przymrozkami należą:- Zraszanie nadkoronowe
- Zamgławianie antyprzymrozkowe
- Opryski ochronne
- Okrywanie agrowłókniną
- Rozwieszanie siatek antyprzymrozkowych
Wybór sposobu ochrony plantacji przed szkodliwym działaniem przymrozków zależy rodzaju uprawy oraz od tego, z jakim zjawiskiem atmosferycznym mamy do czynienia. Plantacje i sady narażone są na działanie przymrozków konwekcyjnych, adwekcyjnych oraz konwekcyjno-adwekcyjnych. W przypadku każdego z nich należy sięgnąć po inne działania ochronne.
Ochrona przed przymrozkami radiacyjnymi
Istnieje kilka metod skutecznego zabezpieczenie sadu bądź jagodnika w przypadku przymrozków radiacyjnych. Ten rodzaj przymrozków występuje lokalnie i wynika nocnego wypromieniowania ciepła przez glebę i rośliny. Pojawiają się one najczęściej wtedy, gdy noce są pogodne, a wilgotność powietrza niska — nie zawsze są więc możliwe do przewidzenia. Ochrona przed przymrozkami radiacyjnymi polega przede wszystkim na zapobieganiu oraz niwelowaniu powstawania zastoisk mrozowych, które powstają wskutek nagromadzenia zimnego powietrza w niższych partiach uprawy (nie wyżej niż 2 m and powierzchnią gruntu).
Do najpopularniejszych metod ochrony przed przymrozkami radiacyjnymi należą zraszanie nadkoronowe i zamgławianie antyprzymrozkowe. Obie metody pozwalają skutecznie chronić rośliny przed przymrozkami radiacyjnymi, sięgającymi około -7°C. Stanowią alternatywne sposoby walki ze szkodliwym działaniem mrozu, bazując na zupełnie różnych procesach fizycznych i meteorologicznych. Dobrze sprawdzają się w jagodnikach (szczególnie w uprawie borówki lub maliny) oraz w sadach.
Ochrona przed przymrozkami adwekcyjnymi
Ochrona upraw przed przymrozkami jest znacznie trudniejsza w przypadku przymrozków adwekcyjnych. Ten rodzaj przymrozku powodowany jest przez napływy zimnego powietrza znad północnej części Europy. Oprócz niskiej temperatury, wraz z przymrozkami adwekcyjnymi pojawiają się silne wiatry, które dodatkowo utrudniają skuteczną ochronę sadów i plantacji. Mimo większych zagrożeń i trudniejszej ochronie, z którą mamy do czynienia w przypadku tego typu przymrozków można się przed nimi bronić. Z uwagi na to, że powstają one wskutek silnych wyżów atmosferycznych w krajach skandynawskich, ich wystąpienie można z łatwością przewidzieć w oparciu o analizy meteorologiczne i zabezpieczyć rośliny poprzez wykonanie oprysków.
Oprysk
Kolejnym sposobem na zapobieganie uszkodzeniom roślin, powstałym wskutek przymrozków są opryski. Mogą być one wykonywane przed nastąpieniem przymrozku, w celu wzmocnienia naturalnych mechanizmów obronnych rośliny jak i po przymrozkach, w celu zminimalizowania szkód w uprawie.
Czym pryskać przed przymrozkami?
Jeśli rośliny wykształciły już liście, dobrym sposobem na zabezpieczenie ich przed przymrozkiem jest wykonanie oprysku preparatem regulującym równowagę osmotyczną np. glicyna betaina, występująca m.in. w preparacie Lalstim Osmo. Jej cząstki pozwalają na utrzymanie równowagi wodnej i ciśnienia turgorowego komórek, dzięki czemu chronią integralność i metabolizm komórki w niskich temperaturach. W trakcie występowania przymrozków może dojść do plazmolizy, czyli zapadnięcia się komórki i jej śmierci. Preparaty na bazie glicyny betainy zagęszczają soki, ale przede wszystkim utwardzają ściany komórkowe, chroniąc je przed szkodliwymi skutkami mrozu.
Korzystne może być również wykonanie oprysku mikroelementami. Zapewniają one poprawne funkcjonowanie rośliny i zagęszczają soki poprzez zwiększenie stężenia składników w roślinie. Warto pamiętać, że opryski należy wykonywać jeszcze przed nadejściem przymrozków, najlepiej w temperaturze oscylującej wokół 10°C. Czym pryskać po przymrozkach?
Jeśli pomimo wdrożenia ochrony przeciwprzymrozkowej Twoja uprawa ucierpiała, warto sięgnąć po gibereliny. To substancje wykorzystywane powszechnie w ogrodnictwie do regulowania wzrostu i kwitnienia roślin. Mimo, iż nie są one w stanie przywrócić uprawy do stanu sprzed przymrozków, mogą skutcznie zmniejszyć uszkodzenia, pobudzając kwiaty do wytworzenia owoców. Oprysk z wykorzystaniem giberelin powinien wykonany jak najszybciej (kilka do kilkunastu godzin) po ustąpieniu przymrozku.
Zabezpieczenie uprawy siatką antyprzymrozkowąUprawy: truskawka
Skutecznym sposobem ochrony uprawy przed przymrozkiem adwekcyjnym mogą być też siatki antyprzymrozkowe. Chronią uprawy nie tylko przed przymrozkami do - 4°C, lecz również przed wiatrem, deszczem czy lekkim gradem. Dzięki ich zastosowaniu wilgoć zatrzymuje się i zamarza na powierzchni siatki, pozostawiając rośliny nietknięte. Instalacja wymaga jednak wykonania dość skomplikowanej konstrukcji, co w przypadku sadów czy jagodników jest praktycznie niewykonalne. Bardzo dobrze sprawdzają się za to w uprawie truskawki, gdzie można stosować je bez dodatkowych podpór. Chronią zarówno przed przymrozkami adwekcyjnymi, jak i konwekcyjnymi.
Okrywanie agrowłókniną
Uprawy: truskawka, owoce jagodowe w tunelach
W niektórych uprawach na skuteczną ochronę roślin przed przymrozkami pozwala zastosowanie agrowłókniny. Dzięki agrowłókninie ciepło zostaje zatrzymane blisko roślin, a niskie temperatury nie powodują uszkodzeń w uprawie. Agrowłóknina zmniejsza dobowe wahania temperatury oraz ogranicza straty wody wskutek parowania. Oprócz ochrony przed przymrozkami, zabezpiecza również przed deszczem, gradem i silnymi wiatrami.